11 april is het Wereld Parkinson Dag. Bas Bloem, hoogleraar neurologische bewegingsstoornissen van het Radboudumc, grijpt deze speciale dag aan om een nieuw onderzoek te presenteren. Het is de eerste studie wereldwijd die zich gaat richten op de preventie van de ziekte van Parkinson en de grote rol die sport daarin speelt. „Bij patiënten die stoppen met sporten, keren de klachten ook weer terug.”

Menig Parkinson-patiënt weet de weg naar Bas Bloem feilloos te vinden. Dat is niet gek. De 58-jarige arts kan met recht een Parkinson-goeroe worden genoemd. Bloem doet al jaren onderzoek naar de snelst groeiende hersenziekte ter wereld en de resultaten daarvan waren meermaals wereldnieuws. Hij is wereldwijd dan ook expert nummer één en heeft zijn doel duidelijk voor ogen: de Parkinson-puzzel steeds een stukje beter begrijpen én oplossen. Daar is hij nu weer een stapje dichterbij.

Sporten helpt om symptomen Parkinson te onderdrukken

Een gevolg hiervan is dat mensen met Parkinson onder andere gaan trillen en moeizaam kunnen bewegen. Het is een progressieve ziekte, wat betekent dat patiënten steeds verder achteruitgaan en de grip op hun leven al meer verliezen.

“Kleinere kans op het krijgen van Parkinson als je veel hebt gesport”

Dat sporten helpt om symptomen van de ziekte te onderdrukken, dat is niet nieuw. „Sporten werkt aantoonbaar als medicijn. Bij patiënten die stoppen met sporten, keren de klachten ook weer terug. We hebben eerder zelfs ontdekt dat sporten er bij mensen met Parkinson voor zorgt dat het brein nieuwe verbindingen aanlegt tussen beschadigde delen van de hersenen en nog gezonde delen, waardoor de gezonde delen van het brein hersenfuncties konden overnemen van het beschadigde deel. Onwijs gaaf natuurlijk, maar nu gaan we nog een stap verder. Samen met mijn onderzoeksgroep wil ik laten zien dat sporten de ziekte niet alleen kan onderdrukken en vertragen, maar ook kan uitstellen en wellicht zelfs kan voorkomen. Ik geloof daar namelijk heel sterk in.”

Meerdere knoppen draaien

Het enthousiasme is duidelijk hoorbaar in zijn stem als Bloem verder vertelt. „Iedereen in de Parkinson-wereld is op zoek naar het juiste medicijn tegen de ziekte, maar de ene na de andere studie mislukt. Ik denk dat dit komt doordat al die medicijnen maar aan één van de knoppen draaien. Of ze onderdrukken de eiwitstapeling óf bijvoorbeeld het oxidatieproces. Maar wanneer het geluid van je muziek niet goed is, kun je ook niet aan slechts één knop draaien om het weer optimaal te krijgen. Dan moet je het geluid van de bas wat aanpassen, de gitaar en bijvoorbeeld de piano.”

Hij vervolgt: „Ik geloof dat we zo ook naar Parkinson moeten kijken en aan meerdere knoppen tegelijk moeten draaien. Uitgerekend bij het sporten gebeurt dat tegelijkertijd. Het stimuleert de doorbloeding van de hersenen, het remt ontstekingen, zorgt voor verbindingen tussen beschadigde en gezonde hersendelen en doet iets gunstigs met de oxidatieprocessen. Mensen die hun hele leven veel hebben gesport, hebben een kleinere kans op het krijgen van de ziekte. Er zijn dan ook weinig gevallen bekend van (oud-)topsporters met Parkinson. Het bekendste voorbeeld is de in 2016 overleden Muhammad Ali, die gedurende zijn bokscarrière vele klappen op zijn hoofd heeft gehad. Dat er weinig gevallen van topsporters met de ziekte bekend zijn, bewijst alleen nog niet dat sporten ook daadwerkelijk beschermend werkt. Het verdwijnen van de ooievaar ging gepaard met een afname van de geboortegolf, maar dat bewijst nog niet dat ooievaars baby’s brengen. Je moet het natuurlijk wel kunnen aantonen en daarom gaan wij daar nu onderzoek naar doen.”

Hoe ziet dit onderzoek eruit?

Hoe dit onderzoek eruitziet? „Een groep deelnemers met een verhoogde kans op de ziekte motiveren we om een klein beetje extra te bewegen ten opzichte van wat ze eerder deden en de andere groep patiënten met een verhoogde kans op Parkinson motiveren we om heel veel extra te bewegen ten opzichte van wat ze eerder deden. Dit onderzoek gaat lopen in Nederland, Engeland, Amerika, Duitsland en Oostenrijk. Over twee jaar verwachten we de eerste resultaten al.”

Bloem is zo overtuigd van de kracht van sport dat hij 2,5 miljoen euro investeert in het eerste preventie-onderzoek naar Parkinson ter wereld: „Dit kan een baanbrekend onderzoek worden en zo kom ik iedere dag een stapje dichter bij het grote doel: Parkinson de wereld uit helpen.”