Op welke manier kan de ziekte van Parkinson de spraak aantasten?

De ziekte van Parkinson wordt gekenmerkt door een aantal motorische stoornissen: vertraagde bewegingen (bradykinesie), verstijfde spieren (rigiditeit) en beven (tremor). Deze motorische problemen kunnen ook de spieren treffen die we nodig hebben om te spreken. Bij dysartrie is het dus moeilijk om woorden uit te spreken, maar niet om ze te vinden of te ordenen.

Wat zijn de kenmerken van dysartrie?

De symptomen van dysartrie kunnen variëren van patiënt tot patiënt. Mogelijke symptomen zijn:

• Zacht spreken, in extreme gevallen zelfs op fluistertoon.
• Onduidelijk spreken: de persoon opent zijn mond minder wijd en laat medeklinkers weg.
• Traag spreken.
• Omgekeerd praat de patiënt soms versneld, of stottert hij zelfs.
• Vlakke intonatie: bijvoorbeeld weinig verschil in toon tussen een vraag en een mededeling.
• Monotone stem: alle woorden zijn even luid of even stil.
• Door de neus (nasaal) spreken.
• Hese en schorre stem.

De spraakproblemen hebben dus een belangrijke impact op het dagelijks leven.

Inderdaad, omdat de patiënt moeilijk spreekt, heeft zijn omgeving vaak de reflex om dat in zijn plaats te doen. Maar als een parkinsonpatiënt de kans niet krijgt om zich op zijn eigen tempo uit te drukken, kan dat zijn zelfbeeld een deuk geven. Terwijl parkinsonpatiënten spontaan al de neiging hebben om minder te spreken bij dysartrie. Zo kan er een vicieuze cirkel ontstaan: hoe minder een parkinsonpatiënt zijn spraakspieren oefent, hoe meer hij moeilijkheden ondervindt om te articuleren.

Welke tips kunt u geven aan de naasten?

Het is heel belangrijk dat de partner en de familie de tijd geven aan de parkinsonpatiënt om te praten, en hem als een volwaardige gesprekspartner beschouwen.

Enkele tips die het hem gemakkelijker maken om het woord te nemen, en om hem te begrijpen:

• Kijk naar de persoon als hij praat.
• Zorg voor een rustige omgeving. Zet bijvoorbeeld de radio of televisie uit.
• Zeg het als u de spreker niet begrepen heeft. Doe dat op een zachte manier.
• Herhaal enkel dat deel van de boodschap dat u begrepen heeft. Zo hoeft de spreker niet zijn volledige zin te herhalen.
• Eventueel kunt u ja/nee-vragen stellen, of vragen om de boodschap op te schrijven.

Welke raad heeft u voor parkinsonpatiënten met dysartrie?

Het beste is om te blijven spreken en de spraakspieren te oefenen:

• Spreek traag en luid, en pauzeer regelmatig.
• Vraag aan uw gesprekspartner of hij u goed begrepen heeft.
• Beperk de gesprekken als u moe bent, dan bent u moeilijker te verstaan.
• Wijs eventueel objecten aan om uw boodschap over te brengen.
• Doe een beroep op logopedie: individueel aangepaste oefeningen kunnen uw spreken verbeteren.